Een nieuwe weg voor slachtoffers van medische ongevallen
Wat is een MOZA?
De wet van 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg introduceerde een nieuw subjectief vergoedingsrecht voor slachtoffers van medische ongevallen in de Belgische rechtsorde: het medisch ongeval zonder aansprakelijkheid, kortweg MOZA.
Op grond daarvan kan een slachtoffer van een medisch ongeval en zijn na(ast)bestaanden een vergoeding krijgen van het Fonds voor Medische ongevallen (onderdeel RIZIV) indien er geen (bewezen) aansprakelijke zorgverlener is en het slachtoffer abnormale en ernstige schade heeft geleden. In bepaalde gevallen zal het Fonds voor Medische ongevallen ook tussenkomen indien de zorgverlener aansprakelijk is.
Welke schadegevallen komen in aanmerking voor het FMO?
Aan de volgende 3 voorwaarden moet er voldaan zijn:
- De schade is het gevolg van een feit dat is voorgevallen sinds 2 april 2010 (niet vroeger).
- De schade is het gevolg van een geneeskundige verstrekking.
- De schade is het gevolg van:
– Ofwel een feit dat aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van een zorgverlener.
Als wij die zorgverlener verantwoordelijk achten, dan zullen wij de verzekeraar van de zorgverlener (of de zorgverlener zelf) vragen om de schade, hoe klein ook, te vergoeden.
– Ofwel een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid.
Als wij de zorgverlener niet verantwoordelijk achten, dan vergoeden wij de schade enkel wanneer het ongeval niet het gevolg is van de toestand van de patiënt, een abnormale schade heeft veroorzaakt en beantwoordt aan de voorwaarden betreffende de ernst van de schade.
Wanneer is de schade ‘abnormaal en ernstig’?
Een schade is abnormaal als ze zich niet zou hebben voorgedaan, rekening houdend met de huidige stand van de wetenschap, de toestand van de patiënt en zijn objectief voorspelbare evolutie.
De schade is voldoende ernstig als ze voldoet aan 1 van de ernstcriteria bedoeld in artikel 5 van de wet betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg:
– een blijvende invaliditeit van 25% of meer
– een tijdelijke arbeidsongeschiktheid gedurende minstens 6 opeenvolgende maanden of 6 niet-opeenvolgende maanden over een periode van 12 maanden
– bijzonder zware schade, ook economisch, voor de levensomstandigheden van de patiënt
– overlijden van de patiënt.
Als de schade niet overeenstemt met één van die criteria, dan kunnen wij de schade niet vergoeden.
Belangrijk: Wij zijn niet bevoegd in de volgende 8 situaties. Gelieve ze eerst na te kijken voordat u uw aanvraag indient.
Wie kan een aanvraag indienen?
– De patiënt zelf.
– De rechthebbenden van de patiënt, als de patiënt is overleden.
– De mandataris van de patiënt, bv. zijn advocaat, zijn ziekenfonds of een patiëntenvereniging.
– Een naaste van de patiënt voor een persoonlijke gevolgschade (bv. een lager inkomen, morele schade, enz.).
– Als de patiënt is overleden: zijn naasten, voor een schade die zij zelf hebben geleden als gevolg van het overlijden.
Hoe moet je de aanvraag indienen?
- Stel uw aanvraag op met de volgende essentiële informatie:
– de volledige identiteit van de patiënt en uw identiteit als u niet de patiënt bent
– de datum en een beschrijving van de gebeurtenis die de schade heeft veroorzaakt
– de beschrijving van de geleden schade
– de identiteit en het adres van de betrokken zorgverlener(s)
– de indicatie van eventuele gerechtelijke (burgerlijke of strafrechtelijke) procedures die al lopen
– alle elementen die nodig zijn voor het vaststellen van de oorzaak en de ernst van de schade
– de eventueel al ontvangen vergoedingen of vergoedingen in behandeling bij een ziekenfonds of verzekeraar
– de identiteit van uw ziekenfonds, eventuele verzekeraars van de zorgverleners en/of van andere verzekeraars die geacht zijn de schade te vergoeden.
– Gebruik bij voorkeur het formulier voor adviesaanvraag voor het FMO om uw aanvraag in te dienen. Op die manier vergeet u geen enkel belangrijk element mee te delen.
- Stuur uw aanvraag aangetekend op naar: Fonds voor de Medische Ongevallen, Tervurenlaan 211, 1150 Brussel
Analyse van het dossier
Zodra de volledig analyse van uw dossier is afgerond, sturt het FMO u per brief een duidelijk, nauwkeurig en gemotiveerd advies over de aansprakelijkheid van de zorgverlener.
Op basis van dat advies betreffende de aansprakelijkheid, volgt de procedure voor een eventuele vergoeding.
Let op: 8 situaties waarvoor het FMO niet bevoegd is
- Uw medisch ongeval is geleden van vóór 2 april 2010.
De wet die het FMO opricht, werd pas bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 2 april 2010, en heeft geen terugwerkende kracht. Als uw schade dus het gevolg is van een gebeurtenis die zich heeft voorgedaan vóór 2 april 2010, dan kunnen wij uw aanvraag niet behandelen.
- De verjaringstermijn van het schadegeval of van het medisch ongeval is verlopen.
Vermijd verjaring: stuur ons uw aanvraag binnen een termijn van 5 jaar, te rekenen vanaf de dag die volgt op de dag waarop u kennis hebt genomen van de schade of waarop u merkt dat de schade erger wordt (wet van 31.03.2010), art. 12, § 3).
Bovendien verjaart elk schadegeval als gevolg van gezondheidszorg na een termijn van 20 jaar vanaf de dag die volgt op de dag waarop de gebeurtenis zich heeft voorgedaan die de schade heeft veroorzaakt (wet van 31.03.2010), art. 12, § 4).
Die verjaringstermijnen worden opgeschort of onderbroken:
– wanneer u een vergoeding aan de zorgverlener of aan zijn verzekeraar vraagt
– conform het gemene recht.
Die onderbreking stopt zodra de zorgverlener of zijn verzekeraar u schriftelijk op de hoogte brengt dat hij u al dan niet zal vergoeden.
- Uw schade is het gevolg van een medisch experiment.
Het gaat om medische experimenten zoals bepaald in de wet van 7 mei 2004 inzake experimenten op de menselijke persoon (wet van 31.03.2010), art. 3, § 2, 1°).
- Uw schade is het gevolg van louter esthetische verzorging.
Wij onderzoeken niet de schade ingevolge een louter esthetische verstrekking die de verplichte ziekteverzekering (verzekering voor geneeskundige verzorging) niet terugbetaalt.
Wij vergoeden daarentegen wel bepaalde schade na verstrekkingen die niet louter esthetisch zijn, zoals borstreconstructies na borstkanker (wet van 31.03.2010), art. 3, § 2, 2°).
- U hebt voor de geleden schade al een vergoeding ontvangen.
Dat is het geval als u reeds een definitief voorstel tot vergoeding heeft ontvangen naar aanleiding van een gerechtelijke procedure of een minnelijke schikking. U kan slechts één keer een schadevergoeding ontvangen (wet van 31.03.2010), art. 3, § 3).
- U hebt al een definitief voorstel tot vergoeding aanvaard.
Indien u reeds een definitief voorstel tot vergoeding heeft aanvaard van ons, van de zorgverlener of zijn verzekeraar, kan u voor diezelfde schade geen nieuwe aanvraag meer indienen bij onze diensten (wet van 31.03.2010), art. 12, § 5).
- De rechtbank heeft een definitieve beslissing genomen.
Als u een klacht hebt neergelegd bij het gerecht en de rechtbank al een definitieve beslissing heeft genomen, dan kunnen wij uw aanvraag niet behandelen (wet van 31.03.2010), art. 12, § 5, 3°).
Opgelet: Als u een procedure hebt ingesteld bij de rechtbank, dan kunt u nog altijd een aanvraag indienen bij het FMO. Maar in dat geval zal de rechtbank de gerechtelijke procedure opschorten tot na de procedure van het FMO. U moet zowel het FMO als de rechtbank op de hoogte brengen van de andere procedure.
- Het medisch ongeval heeft zich voorgedaan in het buitenland.
Wij onderzoeken enkel de feiten die zich hebben voorgedaan op het Belgische grondgebied, ongeacht de nationaliteit of verblijfplaats van de patiënt.
Wij zullen uw aanvraag dus niet kunnen behandelen als de feiten zich hebben voorgedaan in het buitenland, zelfs als het gaat om een Belgische zorgverlener.
Onderzoek in het kader van de MOZA:
No-fault Law on Medical Accidents in Belgium: An Evaluation after Six Years
Na vele jaren van kritiek op het systeem van medische wanpraktijken die gebaseerd zijn op nalatigheid, heeft België in maart 2010 een wet op medische ongevallen ingevoerd. Deze wet creëerde een Fonds voor Medische Ongevallen. In het kader van dit tweesporensysteem heeft het slachtoffer van een medisch ongeval de keuze om een vordering in te stellen voor de rechtbank of om een schadevergoeding te vragen aan het Fonds. De wet op de medische ongevallen heeft vier doelstellingen: (1) een fonds oprichten met een eenvoudige en snelle procedure die gratis toegankelijk is, (2) alle medische ongevallenclaims in het fonds kanaliseren en centraliseren, en een preventiestrategie ontwikkelen, (3) meer slachtoffers schadeloosstellen door de invoering van een persoonlijk recht op schadeloosstelling voor slachtoffers van medische ongevallen zonder dat rekening hoeft te worden gehouden met de aansprakelijkheid, en, ten slotte, (4) een evenwichtig budget bereiken. Een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid kan worden gedefinieerd als een ongeval dat wordt veroorzaakt door gezondheidszorg die niet leidt tot de aansprakelijkheid van een zorgverlener, niet het gevolg is van de gezondheidstoestand van de patiënt en abnormale schade aan de patiënt veroorzaakt. De schade is abnormaal als deze niet zou plaatsvinden gezien de huidige stand van de wetenschappelijke kennis, de gezondheidstoestand van de patiënt en de objectief voorspelbare evolutie ervan. Na analyse van de nieuwe wet toont deze studie aan dat er één centraal aanspreekpunt is ontstaan dat gemakkelijk toegankelijk en algemeen begrijpelijk is voor slachtoffers van medische ongevallen. Gemiddeld vijftig nieuwe gevallen per maand worden aan het Fonds voorgelegd. In een redelijk aantal gevallen is tot nu toe de aansprakelijkheid van de hulpverlener door het Fonds aanvaard. Het Fonds is echter vrij strikt in het toekennen van buitenschadevergoedingen voor medische ongevallen zonder aansprakelijkheid. Het valt nog te bezien of deze interpretatie de toets van de rechterlijke toetsing kan doorstaan.
Bronnen:
Onze hulp bij een medisch ongeval – RIZIV. (2020, 19 juni). riziv.fgov.be. https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/medische-ongevallen/Paginas/default.aspx
Universiteit Antwerpen – Het medisch ongeval zonder aansprakelijkheid. (2018, 20 juni). uantwerpen.be.https://www.uantwerpen.be/popup/kalenderonderdeel.aspx?calitem_id=6651&c=LANDP53&n=110976
Vansweevelt, T., Lierman, S., & Buelens, W. (2020). No-fault Law on Medical Accidents in Belgium: An Evaluation after Six Years. Journal of European Tort Law, 10(3), 257–285. https://doi.org/10.1515/jetl-2019-0122
Wetenschappelijke boeken over MOZA
https://intersentia.be/nl/het-medisch-ongeval-zonder-aansprakelijkheid.html
Via jurisquare: MOZA, W.Buelens
https://www.jurisquare.be/nl/book/9789400003828/index.html
Rechtspraak:
Brussel (4e k.) 2 oktober 2018, RGAR 2020, afl. 1, nr. 15645, noot
